به گزارش فرهنگ عجب شیر ، عجب شیر را بهتر بشناسیم …

آثار باستانی شهرستان عجب‌شیر

مسجد جامع شیرلو

مسجد جامع( شیرلو) عجب شیر با قدمت دوران صفویه بوده و با توجه به کتیبه های موجود در این مسجد تاریخ بنای آن را می توان به دوران قاجاریه نسبت داد. این مسجد تاریخی و زیبا دارای شبستانی است که از لحاظ زیبائی با مسجد جامع میدان بناب قابل مقایسه است. شبستان این مسجد دارای دیوارهای آجری و ستونهای چوبی با سرستونهای مقرنس و قطار بندی شده و سقف چوبی منقش است.

مسجد حنیفه گوراوان

مسجد حنیفه گوراوان معروف به مسجد محمد حنیفه از دیگر مساجد تاریخی و زیبای عجب شیر بوده که به هنر معماری اسلامی مزین شده و با ویژگیهای خاص و دیدنی خود در روستای گوراوان این شهرستان واقع است. این مسجد با یک طبقه پلان مستطیل به طول ‪ ۵۰متر و عرض ‪ ۳۰متر که کشیدگی آن شرقی و غربی بوده و دارای شبستان اصلی و بخش الحاقی با کاربری سرویس و آشپزخانه در ضلع غربی است. کف این بنا به دلیل رطوبتهای سطحی پنج پله بالاتر از سطح زمین قرار گرفته و تیرهای اصلی سقف به صورت یکپارچه و شرقی و غربی است. در این مسجد ‪ ۱۲ستون بکار رفته که دو ستون آن آجری با قطر نسبتا زیاد و ده ستون دیگر چوبی با سرستونهای معمولی بوده و دارای نمای آجری است.

امامزاده سیدابوالقاسم عجب‌شیر

بقعه امامزاده سید ابوالقاسم در فاصله ۲ کیلومتری شمال شهرستان عجب شیر و نزدیک قبرستان این شهر واقع شده است. قدمت بنای امامزاده سید ابوالقاسم عجب شیر با توجه به سبک و ساخت بنا ( چهار طاق ) به دوره ایلخانی می رسد. داخل بنای بقعه به شکل چلیپا و از بیرون به شکل هشت ضلعی منظم است که هر ضلع آن ، ۵۶/۳ متر طول دارد. ورودی بنا از سمت شرق است. ارتفاع باقیمانده بنا ۲۰/۲ متر است که از ۵ ردیف سنگ خوش تراش ساخته شده است. قبر امامزاده در ضلع جنوبی محوطه چلیپا شکل قرار گرفته و فاقد سنگ قبر و ضریح می باشد. طاق بنا به صورت ردیف مقرنس های تو در تو تزیین گشته و یکپارچه از قطعات کاشی های آبی و سیاه و سفید به شیوه معرق پوشیده شده است

جغرافیای تاریخی شهرستان عجب‌شیر

طبق روایات، شهر عجب‌شیر و حومه نزدیک آن کلاً‌ بقایای شهر گمشده (شیز)، بزرگترین شهر آذربایجان در عهد اشکانیان و سامانیان است که قدما در عظمت و شکوه آن داستانها گفته‌اند. از جمله در این مورد آمده است: “دروازه غربی آن در مکان فعلی ویرانه‌های شهر باستانی (مهراب) واقع در شمال شرقی روستای آغجه‌اوبه، و دروازه شرقی در محل معروف به  مادتوپراقی (سرزمین ماد) واقع در کمره جنوبی کوه آشوروم قرار داشته است”. با این وصف طول شهر از دروازه غربی تا شرقی به ۱۰ کیلومتر می‌رسیده است. در تایید احتمالی این روایات، وجود چند پدیده باستانی و آثار حیات انسانی در فواصل نقاط یاد شده بدان قوت بیشتری می‌بخشد.

در مراجعه به سوابق تاریخی شهر به نظر می‌رسد که مقر اولیه و هسته مرکزی آن، یکی از محلات قدیمی موسوم به دیزج بوده است. این کوی امروزه با همین نام سابق (دیزه) در قسمت غربی شهر قرار دارد. معروف است که در محل ورودی آن، دروازه بزرگی بوده که شیطان تختی (تخت شیطان) نامیده می‌شد. جالب اینکه هنوز این نام مرموز را یدک می‌کشد. ظاهراً از فلسفه وجه تسمیه آن که چرا به این نام معروف گشته، روایات معقولی شایع نیست. ولی از آنجا که واژه (تخت) در تاریخ ایران ریشه عمیق و جایگاه خاص داشته است مانند تخت جمشید و تخت سلیمان، گمان می‌رود این موضع هم در گذشته کانون حوادث ناگوار و مهمی بوده که این چنین نامیده شده است. از گفته‌ها چنین بر می‌آید دیزج دارای دو کوی بوده که هر یک کلانتر و والی جداگانه‌ای داشته است. یکی موسوم به (کوهن‌دوز) و دیگری (اسکندری) نام داشته است امروزه از کویها و دژهای آن اثری باقی نمانده و معلوم نیست بدنبال چه سرنوشتی تخریب و از بین رفته است

جمعیت

 بر اساس آخرین سرشماری جمعیت نفوس و مسکن که در سال ۱۳۹۰ انجام گرفت جمیعیت شهرستان عجب‌شیر در حدود ۶۶۷۴۶ نفر بوده که ۲۶۲۸۰ نفر در شهر عجب شیر و مابقی که ۴۰۴۶۶ نفر است در مناطق روستایی زندگی می کنند

تقسیمات کشوری

طبق آخرین تقسیمات کشوری شهرستان عجب‌شیر دارای دو بخش به نام‌های مرکزی (شامل دهستان‌های دیزجرود غربی و خضرلو) و قلعه‌چای (شامل دهستان‌های دیزجرود شرقی و کوهستان)، یک نقطه شهری به نام عجب‌شیر و ۴۰ آبادی می‌باشد

نام بخشهای تابعه:   بخش مرکزی و بخش قلعه‌چـای

نام شهر:  یک نقطه شهری به نام عجب‌شیـر

تعداد دهستانها: ۴ واحد (دهستان دیزجرود غربی ـ دیزجرود شرقی ـ خضرلو ـ ینگجه)

تعداد روستاهای تابعه: ۴۰ روستا (بخش مرکزی دارای ۱۸ روستا ـ بخش قلعه‌چـای دارای ۲۲ روستا)

 هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۲/۸/۱۳۹۲ بنا به پیشنهاد شماره ۱٫۴٫۴۲٫۳۵۹۵۰ مورخ ۱۹/۳/۱۳۹۲ وزارت کشور به استناد ماده (۱۳) قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری – مصوب ۱۳۶۳ – تصویب نمود:

اصلاحات تقسیماتی زیر در استان آذربایجان شرقی صورت می‌گیرد:

۱-روستای جوان قلعه مرکز بخش قلعه چای شهرستان عجب‌شیر به شهر تبدیل و به نام شهر جوان قلعه نامیده می‌شود.

جغرافیای طبیعی شهرستان عجب‌شیر

 شهرستان عجب‌شیر با مساحت ۴۴ / ۷۳۸ کیلومتر مربع از شمال به شهرستانهای اسکو و آذرشهر، از شرق به شهرستان مراغه از غرب به دریاچه ارومیه و از جنوب به شهرستانهای بناب محدود است. این شهرستان در موقعیت ۳۷ درجه و ۴۲ دقیقه عرض شمالی و ۴۶ درجه و ۲۰ دقیقه طول شرقی واقع شده است.  

آب و هوا

 آب و هوای بخش‌های شرقی به علت نزدیکی به کوههای سهند در تابستان معتدل و در زمستان سرد و آب هوای بخش‌های غربی به علت نزدیکی به دریاچه ارومیه و ارتفاع کم آن در تابستان گرم و در زمستان نسبتاً سرد می‌باشد.

پوشش گیاهی

شهر عجب‌شیر در سینه جلگه حاصلخیز، روی رسوبات غنی رودخانه قلعه‌چایی، در دامنه جنوب ارتفاعات تورجان و جرئیدن از پیشکوههای توده سهند واقع شده است.

ارتفاعات

 ارتفاع این شهرستان از سطح آزاد دریافت ۷۷/۱۴۷ متر بوده و دارای زمینهای حاصلخیز و پرمحصول و مستعد کشاورزی می‌باشد و قسمتی از اراضی در نواحی دریاچه ارومیه در منطقه شوره‌زار و پست واقع شده است. از ارتفاعات مهم این شهرستان می‌توان به کوه قوزلوجه (قزلجه) در قسمت شمال غربی به ارتفاع ۲۶۱۵ متر اشاره کرد…

صنعـت

به لحاظ کشاورزی بودن منطقه صنعت در این شهرستان قبلا موقعیت مناسبی نداشته ولی در حال حاضر به علت وجود ود شهرک وناحیه صنعتی در حال رشد می باشد.